Tuyệt đối vận mệnh trò chơi

Chương 165: Bện cố sự giảng đạo lý

"Trong xã hội loài người, mọi hoạt động đều từ con người mà ra, từ tôn giáo tín ngưỡng, truyền thống văn hóa, đến pháp luật đạo đức và cả cấu trúc xã hội, tất cả đều do con người thực hiện và thiết lập. Vì vậy, chỉ cần học được 'nhân chi đạo', tức là nắm vững logic cơ bản của xã hội loài người và những quy tắc vận hành của nó, ta có thể hiểu hết thảy hành vi và bản chất của xã hội nhân loại.

Theo những gì ghi chép trong sách, mặc dù bề ngoài chúng ta đều là con người, nhưng vì khác biệt trong nhận thức, mà về bản chất lại hoàn toàn khác nhau. Nhận thức của nhân loại được chia thành bốn cấp độ: kẻ ngu, người biết, người giảo hoạt, và người trí thức.

Có thể hiểu đơn giản như sau: 1. kẻ ngu; 2. phần tử trí thức; 3. người giảo hoạt; 4. người đại trí tuệ. Bốn cấp độ này có cách tiếp cận sự vật hoàn toàn khác nhau.

Kẻ ngu chỉ đứng ngoài logic. Phần tử trí thức có tư duy logic thực sự. Người giảo hoạt hiểu biết về logic một cách thực tiễn. Người đại trí tuệ đạt đến tầng dưới cùng của logic.

Lấy một ví dụ, hãy nói về tín ngưỡng vào Thượng Đế. Kẻ ngu tin rằng nếu tin vào Thượng Đế thì sẽ được lên Thiên Đường, còn không tin sẽ phải xuống Địa Ngục. Họ nghĩ rằng cần phải tin và quyên góp tất cả tiền bạc cho giáo hội, để khi chết có thể lên Thiên Đường, hưởng phúc vĩnh viễn.

Người trí thức tự hỏi: có thật sự tồn tại một Thượng Đế không? Tại sao trong giáo lý lại có nhiều điều mâu thuẫn? Họ cho rằng tín ngưỡng này là sai lầm và muốn vạch trần sự thật.

Người giảo hoạt thì nghĩ rằng Thượng Đế đâu có tồn tại, nhưng vì thấy những kẻ ngu kia tin quá nên cũng giả bộ tin theo. Họ lợi dụng sự tin tưởng ấy để thu lợi, chẳng hạn như bán tài liệu chuộc tội, vì biết rằng không có Thượng Đế nào đến trừng phạt họ.

Còn nếu có ai đó muốn chỉ ra Thượng Đế không tồn tại, thì nhóm người này sẽ kiên quyết bảo vệ danh nghĩa Thượng Đế và tiêu diệt những kẻ đã chỉ trích.

Người đại trí tuệ muốn mọi người tuân thủ các quy tắc mà họ thiết lập, nhưng cảm thấy rất khó khăn khi diễn giải các lý lẽ cho những kẻ ngu ngốc đó, nên họ nghĩ rằng việc sáng tạo một hình tượng Thượng Đế sẽ hữu ích hơn. Họ sẽ truyền đạt rằng những gì họ nói là từ Thượng Đế, và bện vào đó một câu chuyện, như việc không tin Thượng Đế thì sẽ xuống Địa Ngục, nhưng nếu tuân thủ quy tắc của họ thì sẽ được lên Thiên Đường hưởng phước..."

Tiêu Kiệt nghe xong không khỏi cảm thấy châm biếm, "Đó chẳng phải chỉ là một loại mê tín phong kiến hay sao? Còn được gọi là đại trí tuệ? Chỉ có vậy thôi sao?"

Trần Thiên Vấn lắc đầu, "Không, không, không, bạn chưa hiểu rõ ý tôi. Thượng Đế chỉ là một ví dụ. Nó có thể là Thượng Đế, cũng có thể là Phật tổ, có thể là những giá trị phổ quát, hoặc là tự do và dân chủ, thậm chí có thể là L·GBT; tất cả những thứ ảnh hưởng đến tư tưởng và lý luận nhân văn, cũng như truyền thống văn hóa, đều nằm trong đây.

Bạn không tin vào Thượng Đế vì bạn chưa từng bị ảnh hưởng bởi những tư tưởng như vậy, nhưng nếu bạn lớn lên trong một thời đại Trung cổ, nơi mọi người xung quanh đều tin vào Thượng Đế và mỗi ngày đều nhồi nhét tư tưởng đó vào bạn, thì bạn sẽ xem đó là điều hiển nhiên.

Mọi quốc gia, mọi nền văn minh đều tồn tại những thứ như vậy. Phương Tây có tín ngưỡng Thượng Đế, phương Đông có nho gia hiếu đạo, và người Ấn Độ có chế độ đẳng cấp... Mỗi nền văn minh đều có những truyền thống văn hóa riêng của mình, và những truyền thống này đều có điểm chung: bên trong chúng được xem là hiển nhiên, nhưng bên ngoài lại có vẻ hoang đường và không hợp lý.

Chúng ta cảm thấy tín ngưỡng Thượng Đế và chế độ đẳng cấp là ngu ngốc, nhưng trong mắt của nền văn minh khác, nho gia hiếu đạo cũng xem như là điều vô lý.

Cách bạn đối diện với các truyền thống văn hóa này quyết định bạn là loại người nào. Những kẻ ngu coi các truyền thống này là thiêng liêng và nhất định phải tuân thủ. Những phần tử trí thức lại xem các truyền thống này là đầy sai lầm và không có lý lẽ, họ muốn phá vỡ chúng. Những người giảo hoạt thì đánh giá lợi ích riêng từ việc duy trì hay phá vỡ truyền thống, và cuối cùng quyết định giữ lại hay phá vỡ theo lợi ích của bản thân. Chỉ có những người đại trí tuệ mới hiểu được mục đích và sự tồn tại của các truyền thống, và liệu có nên gìn giữ hay phá vỡ chúng."

Tiêu Kiệt thắc mắc: "Thế nhưng việc hiếu kính cha mẹ thì có gì sai?"

Trần Thiên Vấn lắc đầu, "Hiếu kính và hiếu thuận, chỉ khác nhau một chữ mà thôi. Nguyên bản hiếu đạo là về sự phụng dưỡng cha mẹ, là giữ đạo lý, là quan hệ giữa quân và thần, cha và con, là những quy tắc thuộc về xã hội. Trong quá khứ, những hành động này được xem là chân lý, được xã hội ghi nhận và tất cả mọi người đều muốn tuân thủ.

Ngày nay, chúng ta đã cải tiến các quan niệm hiếu kính, loại bỏ những yếu tố không phù hợp với thời đại, như việc giữ đạo hiếu ba năm... Để xem xét việc đó có ngu muội hay không là do bạn nhận thức văn hóa như thế nào và mức độ hiểu biết của bạn ra sao.

Nếu bạn có thể hiểu được 'đạo' là như thế nào trong việc lý giải xã hội loài người, bạn sẽ rõ mọi thứ này phát sinh như thế nào và tại sao lại có nhiều truyền thống khó hiểu xuất hiện."

Tiêu Kiệt ngạc nhiên: "Vậy thì bạn có thể giải thích vì sao lại có nhiều khác biệt trong truyền thống văn hóa như vậy? Bạn có thể thấy hiểu xã hội loài người từ góc độ nào không?"

"Ban đầu tôi cũng không hiểu. Nhờ có bạn cho tôi quyển sách này, tôi mới nhận ra một số điều." Dù câu này có vẻ khiêm tốn nhưng vẫn mang trong đó sự kiêu hãnh.

Tiêu Kiệt hỏi tiếp: "Vậy bạn hãy nói cho tôi biết, 'đạo' là gì?"

"Để nói về những truyền thống xã hội, tại sao Trung Quốc có nho gia hiếu đạo, phương Tây có tín ngưỡng Thượng Đế, còn Ấn Độ có chế độ đẳng cấp? Câu trả lời khá đơn giản: vì các nhà cai trị cổ đại cần tạo ra sự lựa chọn cho mình.

Ở Trung Quốc, nhà vua là kẻ thống trị, và đương nhiên họ mong muốn bản thân có địa vị cực cao. Vì vậy, họ cần một tư tưởng để điều khiển dân chúng. Tần Thủy Hoàng đã chọn tư tưởng pháp gia, sử dụng pháp luật để khẳng định vị trí tối thượng của Hoàng đế, nhưng rõ ràng là hắn đã thất bại.

Vì vậy, triều đại Hán đã học hỏi từ kinh nghiệm và lựa chọn nho gia, gắn kết mối quan hệ giữa quân và thần, phụ và tử, đề cao đạo đức để tôn vinh Hoàng đế lên vị trí tối cao.

Nhà vua đương nhiên muốn địa vị của mình miễn dịch với mọi áp lực, do đó nho gia trở thành lựa chọn tốt nhất. Cả Đạo gia và Mặc gia, với những tư tưởng vô vi và hòa bình, đều không phù hợp với yêu cầu của Hoàng đế nên không có chỗ đứng.

Tại sao nho gia lại liên kết trung và hiếu? Bởi vì khi đề cao trung tính, họ có thể nhận được sự duy trì từ quân vương; khi đề cao hiếu thuận, họ có thể duy trì quyền lực trong gia đình. Với hai yếu tố này, nho gia chắc chắn sẽ trở thành độc tôn. Có thể nói, sự thành công của nho gia thực ra là điều tất yếu.

Còn tại Châu Âu, tình huống đã có sự biến chuyển. Châu Âu không có một đế chế thống nhất và không có Hoàng đế vô thượng, thay vào đó là nhiều lãnh chúa và các quốc vương, những người này không có tính hợp pháp thần thánh.

Do đó, Cơ đốc giáo xuất hiện như một yếu tố cần thiết. Giáo lý quan hệ giữa quân quyền và Thượng Đế trao quyền lực cho quốc vương, từ đó tăng thêm tính thần thánh cho ngai vàng. Khi quốc vương lên ngôi, cần phải tuyên bố và thực hiện lễ đăng quang, mà giáo hội lại là bên đứng ra thực hiện việc này.

Thực tế, các quốc vương phải nhượng một phần quyền lợi kinh tế và xã hội cho giáo hội. Ví dụ như thuế 10% mà giáo hội thu là bởi vì những quốc vương đó không hề bận tâm đến Thượng Đế. Họ chỉ quan tâm đến quyền lợi của mình.

Tình hình ở Đông Âu có sự thay đổi, nơi có Hoàng đế, nhưng dù Hoàng đế Đông Âu không thể so sánh với Hoàng đế Trung Quốc, họ vẫn muốn có một sức mạnh lớn hơn so với các quốc vương khác. Do đó, họ đã đàn áp giáo hội nhiều hơn, dẫn tới sự xuất hiện của Chính giáo.

Khác với Cơ đốc giáo, Chính giáo có quyền lực của Hoàng đế lớn hơn quyền lực của giáo hội. Nói cách khác, đó là sự thương lượng quyền lực. Quyền lực càng lớn, thì lợi ích càng nhiều, và phần quyền quản lý sẽ cao hơn.

Tại Ấn Độ, tình huống lại có sự khác biệt, vì ở đây không chỉ có một Hoàng đế hay một tập hợp các quốc vương, mà là bộ tộc A·ryan. Do đó, tư tưởng cần phải khác biệt.

Nền văn hóa này phải đem lại lợi ích cho toàn thể dân tộc. Vì vậy, những người bảo vệ lợi ích cho dân tộc đã biên soạn Bà La Môn giáo.

Họ không tin vào tín ngưỡng Bà La Môn vì sự ngu muội mà là vì thông minh, biết cách bảo vệ lợi ích cho dân tộc của mình. Do đó, hãy nhận thấy rằng, tại thế giới hiện nay, tất cả những cổ truyền văn hóa và tôn giáo đều bắt nguồn từ sự lựa chọn của các nhà cai trị cổ đại vì lợi ích của bản thân. Những lựa chọn này đã ăn sâu vào các nền văn minh và truyền đời.

Nói đơn giản, đó chỉ là một công cụ mà thôi. Nhưng với những người sống dưới sự thống trị, họ tất nhiên phải tiếp nhận những tín ngưỡng này. Bởi vì phần lớn con người là kẻ ngu, họ sẽ tin vào Thượng Đế nếu bạn bảo họ phải làm như vậy, tin vào Phật tổ nếu bạn nói với họ, và phải tin vào hiếu đạo nếu bạn yêu cầu họ.

Mỗi nền văn minh đều tự hào về truyền thống văn hóa của mình, nhưng thực chất, phần lớn con người trong đó chỉ là kẻ ngu, bị tư tưởng cổ hủ ràng buộc.

Phần tử trí thức có thể nhận ra những vấn đề trong đó, nhưng họ không hẳn hiểu rõ mục đích thực sự của các truyền thống đó, họ chỉ nhìn thấy những lỗ hổng bề ngoài và phản đối.

Còn những người giảo hoạt sẽ hoàn toàn phớt lờ các truyền thống văn hóa, hoặc là giả vờ tin tưởng, hoặc là lợi dụng chúng cho lợi ích cá nhân.

Chỉ có những người đại trí tuệ mới có thể hiểu được ý nghĩa thực sự của những văn hóa đó và dẫn dắt người khác trong những tình huống cụ thể."

Tiêu Kiệt lặng đi một lúc, lời Trần Thiên Vấn khiến hắn không khỏi cảm thấy thán phục. Thực sự, mọi điều đều có lý trong đó, nhưng đột nhiên hắn lại nghĩ đến một điều, mỉm cười nói: "Không, tôi không nghĩ như vậy. Chúng ta, nho gia hiếu đạo, là khác biệt."

"Ha ha, vậy bạn hãy nói xem, có điểm nào khác biệt?"

Tiêu Kiệt mỉm cười, "Hiếu đạo là việc giảng đạo lý, không bàn tới việc đạo lý đó có hoàn hảo hay không, hay có tồn tại lỗ hổng nào không, nhưng ít nhất nó cũng là một đạo lý.

Còn các thứ khác, từ chế độ đẳng cấp đến tín ngưỡng Thượng Đế, đều chỉ là những câu chuyện được dàn dựng, đây chính là sự khác biệt về bản chất."

Trần Thiên Vấn lập tức mở mắt, trên mặt lộ vẻ ngạc nhiên cùng sâu sắc. Tiêu Kiệt càng lúc càng tự tin.

"Đúng là có phần bạn nói đúng. Tôn giáo, về bản chất, chỉ là một cách PUA những kẻ ngu, giống như cha mẹ kể chuyện cho trẻ con để cho chúng ngủ, nếu không thì những con khỉ lớn sẽ đến bắt chúng.

Hãy trở thành một đứa trẻ ngoan, ông già Noel sẽ ban cho bạn quà. Tất cả Thiên Đường và Địa Ngục, tất cả ánh sáng và bóng tối, mọi thần linh, về bản chất đều chỉ là sự kết hợp giữa những con khỉ lớn và ông già Noel.

Vì vậy, cần có điều gì đó mà người ta có thể tin tưởng hơn. Thiên Đường và Địa Ngục chỉ là sự đóng gói tinh tế hơn, các quy tắc được thiết lập càng nhiều, chứ thực chất không thay đổi gì cả; đó vẫn chỉ là những câu chuyện được dàn dựng. Chỉ cần câu chuyện được dàn dựng tốt, kẻ ngu sẽ không nghi ngờ gì mà tin tưởng và làm theo.

Chỉ có tư tưởng hiếu đạo của Trung Quốc là nói về đạo lý, điều này chính là sự khác biệt sâu sắc nhất, vì văn minh Hoa Hạ có tư duy lý tính, vì vậy những câu chuyện được bện ra không có tác dụng như vậy. Mọi người cũng không dễ dàng để chính mình bị lừa bởi những câu chuyện đó.

Các nền văn minh khác đến thời cận đại mới bắt đầu học được cách giảng đạo lý, tức là chủ nghĩa tư bản, tự do, dân chủ, L·GBT... Thậm chí có những nền văn minh còn lạc hậu, đến bây giờ vẫn chưa học được cách giảng đạo lý, mà tiếp tục dùng những câu chuyện và lý thuyết để lừa gạt người dân.

Đó chính là điểm khác biệt lớn nhất giữa văn minh Hoa Hạ và các nền văn minh khác."

Trần Thiên Vấn bị lời nói của Tiêu Kiệt làm cho nghẹn lời, ngay lập tức hắn bật cười lớn, "Thật là hay, một cuộc chiến giữa bện cố sự và giảng đạo lý, bạn rất đúng, đây chính là logic cơ bản của văn minh nhân loại, vì vậy xem ra bạn đã thấu hiểu rồi."

Tiêu Kiệt cũng cười vui vẻ, trong khoảnh khắc này, hắn cảm thấy như mình đã đạt được ngọn đỉnh của tri thức. Mọi thứ trong xã hội loài người, từ kinh doanh cho đến chính trị, từ giáo dục cho đến truyền thuyết, ai nắm vững 'đạo', sẽ tự nhiên thấy mọi thứ thuận lợi, không gì không làm được.

Cả câu chuyện và đạo lý đều là những công cụ, chỉ cần lấy ra để dùng là được. Nếu quá tin tưởng vào nó, sẽ chỉ rơi vào bẫy và bị trói buộc chính mình.

Khổng Tử sáng tạo ra tư tưởng nho gia không phải vì ông thực sự tin tưởng vào nó, mà vì ông biết rằng nó sẽ trở thành một học phái thống trị, một tư tưởng độc quyền. Ngay cả khi ông không sáng tạo, thì vẫn sẽ có người khác làm, vậy tại sao không tự mình làm trước?

Chúa Jesus cũng rõ ràng rằng thế gian không có Thượng Đế, chính vì rõ ràng điều đó, ông có thể tự tin tự xưng là Chúa cứu thế và hoạt động dưới danh nghĩa của Thượng Đế. Công việc của ông thực tế cũng giống như Khổng Tử, chỉ khác ở chỗ là Khổng Tử giảng đạo lý trong khi Jesus lại dàn dựng câu chuyện.

Theo một nghĩa nào đó, Jesus thực sự là Chúa cứu thế của người Do Thái, nếu như người Do Thái tin tưởng vào thân phận cứu thế của ông và đi theo ông, thì một ngày nào đó họ có thể mở rộng tư tưởng đó đến Châu Âu, và người Do Thái sẽ trở thành giáo hội thống trị.

Đáng tiếc rằng các giáo sĩ lại là những kẻ giảo hoạt, rất rõ ràng Thượng Đế không hề tồn tại, nên họ sẽ không tin vào thân phận Chúa cứu thế của Jesus, và khi đó Jesus sẽ đụng phải lợi ích của họ, tự nhiên họ sẽ phải loại bỏ ông.

Lịch sử nhân loại có vô số các kiểu người hiện diện, bề ngoài họ làm những việc không giống nhau nhưng sự thật lại làm những việc giống nhau. Tất cả đều là dùng những câu chuyện để giảng đạo lý.

Cái gọi là 'nhân chi đạo', chính là làm sao để thúc đẩy người khác, để họ làm việc cho mình.

Nhân loại giống như một thể thống nhất, thực ra lại hoàn toàn khác biệt. Đối với những kẻ ngu, không cần thiết phải giảng đạo lý cho họ, vì họ không đủ hiểu biết; chỉ cần dùng câu chuyện để thu hút họ, miễn là câu chuyện đủ thuyết phục, kẻ ngu sẽ tin tưởng mà làm theo.

Đối với phần tử trí thức, ta cần đến đạo lý, chỉ ra cái gì đúng và cái gì sai, làm rõ ràng mọi thứ sẽ khiến họ hành động. Nhưng thực ra, đạo lý cũng chỉ là một công cụ mà thôi; nó tinh tế hơn câu chuyện. Mấu chốt là bạn giải thích từ góc độ nào, vì vậy chỉ cần sử dụng, không nên bị cuốn vào.

Còn với những kẻ giảo hoạt, câu chuyện hay đạo lý đều vô dụng, chỉ có lợi ích thực tế mới có thể thuyết phục.

Và người đại trí tuệ chính là những tay chơi cờ, trong tay họ, câu chuyện, đạo lý, và lợi ích đều chỉ là công cụ mà thôi."